nadesłał :: Jerzy Żmihorski
Lasy Janowskie zajmują zachodnią część Puszczy Solskiej, jednego z największych kompleksów leśnych w Polsce, liczącego aż 124 tys. ha. Rozciąga się on od brzegu Wisły w rejonie Borowa (woj. lubelskie) aż po granicę państwową w rejonie Hrebennego. To w prostej linii niemal 140 km!

Image
Las Janowski
 
Współrzędne:
50°39'44.3"N 22°24'19.0"E
50.662315, 22.405287
 

W pobliżu, po drugiej stronie rzeki San, znajduje się inny potężny obszar leśny - Puszcza Sandomierska. Niegdyś stanowiła ona wraz z Puszczą Solską  jeden zwarty kompleks leśny. Rozwój osadnictwa w dolinie Sanu i związana z nim wycinka drzew doprowadziły jednak do rozdzielenia tych puszcz. Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Janowskie zajmuje powierzchnię 31 622 ha. Został on powołany na terenie Nadleśnictwa Janów Lubelski przez Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w 1994 r. Obecnie Lasy Janowskie są jednym z 13 Leśnych Kompleksów Promocyjnych w  Polsce.

Leśny Kompleks Promocyjny to próba pogodzenia gospodarczego wykorzystania lasu z ochroną jego walorów przyrodniczych. Podkreśla się także  edukacyjne i społeczne funkcje lasu. Wypracowane metody działania są później stopniowo wdrażane  na terenie innych polskich nadleśnictw.

W Lasach Janowskich wyodrębniono ponad 200 zespołów roślinnych, w tym 33 leśne. Można tu znaleźć ok. 800 gatunków roślin naczyniowych, wiele gatunków grzybów, mchów, porostów, w tym rzadkie i prawnie chronione.

Wśród lasów przeważają bory sosnowe, z charakterystycznym dla tego terenu ekotypem sosny solskiej. Wyróżnia się on dość płaskim systemem korzeniowym, dużym przyrostem masy, wysoką odpornością, oraz – co bardzo cieszy leśników – zdolnością do naturalnego odnawiania się z samosiewu. Jednak nie tylko sosna solska stanowi o specyfice Lasów Janowskich. Odnaleźć można także liczne, wyspowo rozmieszczone, fragmenty borów jodłowych i lasów mieszanych.

Image
Raj dla rowerowych turystów
 
Oprócz pięknych i zróżnicowanych lasów krajobraz urozmaicają wyniesienia wydmowe, a także bagna, torfowiska i doliny puszczańskich rzek. Największe rzeki to Bukowa, Biała i Łukawica. Trzeba jeszcze wspomnieć o dużych kompleksach stawów,zajmujących w sumie ok. 2000 ha. Są one wprawdzie tworem sztucznym, jednakże niezwykle malowniczym.

Lasy Janowskie to jedna z najważniejszych ostoi zwierzyny w tej części kraju. Potwierdzono występowanie ok. 150 gatunków ptaków, wśród nich drapieżnych (m. in. bielika, krótkoszpona, orlika krzykliwego). Znajdują się tu również, nieliczne już w Polsce, ostoje głuszca.

Image
Lasy i rozlewiska
 
Imielty Ług - pow. 803 ha, rezerwat utworzony na terenie zajmowanym przez torfowiska wysokie (miąższość torfu ok. 6 m) i przejściowe, stawy oraz bory (głównie bór mieszany wilgotny i bagienny). Celem ochrony jest zachowanie charakterystycznych dla Puszczy Solskiej obszarów rozległych bagien, zarastających zbiorników wodnych z rzadką i chronioną roślinnością.

Image
Imielty Ług
 
Centralną część tego obszaru zajmuje stopniowo zarastający staw, zbudowany niegdyś przy wykorzystaniu naturalnego zagłębienia terenu. Obecnie jest on podzielony groblą tworząc dwa zbiorniki o nazwach Imielty Ług i Radełko. W części południowej, sięgając daleko w torfowisko, wcina się wąski język wydmy porośniętej lasem. Dominuje roślinność charakterystyczna dla torfowisk wysokich, znaczny udział mają zbiorowiska torfowisk przejściowych oraz roślinność wodna i szuwarowa. Torfowisko porasta bór bagienny i otacza  bór  wilgotny, a na wydmach przylegających do stawów i torfowiska rośnie bór świeży. Teren ten skupia wiele gatunków flory i fauny. Naliczono 45 zespołów roślinnych i stwierdzono prawie 500 gatunków roślin naczyniowych, w tym 27 objętych ochroną gatunkową.
Bagno Imielty Ług to także ważna ostoja ptactwa - zaobserwowano tu niemal sto gatunków ptaków (w tym m.in. licząca ponad 1000 gniazd kolonia mewy śmieszki).
Rezerwat prezentuje wybitne wartości krajobrazowe z uwagi na rozległą powierzchnię torfowiska i stawów oraz interesujące formy rzeźby terenu.

Image
Staw Radełko
 

W środku Lasów Jan. znajduje się Porytowe Wzgórze-miejsca jednej z największych bitew partyzanckich okresu II wojny światowej. Był to finał niemieckiej akcji pacyfikacyjnej Sturmwind I (Wicher I), która rozegrała się w dniach 9-14 VI 1944 r. Do akcji przeciw partyzantom skierowano siły liczące ok. 30 tysięcy bardzo dobrze wyszkolonych żołnierzy (w tym 3 dywizje Wehrmachtu i samoloty 4 Floty Powietrznej). Zgrupowanie partyzanckie liczyło ok. 3000 ludzi. Wśród nich było 100 żołnierzy z AK i BCh, 700 z AL i 1900 partyzantów radzieckich.  Po zaciętych walkach partyzanci wycofali się nocą z 14/15 czerwca w dalsze rejony Puszczy Solskiej. Zgrupowanie zachowało przy tym pełną zdolność bojową. Po wojnie na Porytowym Wzgórzu utworzono cmentarz partyzancki, odsłonięto także pomnik dłuta Bronisława Chromego. Przedstawia on 5 biegnących partyzantów, pomiędzy którymi wybucha granat. Obok krzyż i głaz pamięci żołnierzy AK i BCh.

Image
Porytowe wzgórze