Schron Przeciwatomowy w Kaliszu, niegdyś jeden z najbardziej tajemniczych obiektów w mieście, został niedawno odrestaurowany i udostępniony dla zwiedzających. W Polsce podobnych schronów przeciwatomowych jest prawdopodobnie tylko kilkanaście.

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

 Historia i Przeznaczenie

 

Budowę schronu rozpoczęto w 1957 roku, a ukończono w latach sześćdziesiątych XX wieku. Jego powstanie było ściśle związane z narastającym napięciem zimnowojennym, w tym z kryzysem kubańskim z października 1962 roku – politycznym konfliktem między ZSRR a USA, wywołanym tajnym rozmieszczeniem radzieckich pocisków balistycznych na Kubie, zdolnych do rażenia celów na terytorium Stanów Zjednoczonych.

 

Schron, o powierzchni około 500 metrów kwadratowych, powstał pod budynkiem mieszkalnym przy ulicy Granicznej 20. W razie ataku atomowego miał służyć jako bezpieczna przystań dla około 40 najważniejszych osób z Kalisza i okolic. Z tego miejsca monitorowano skażenie regionu kaliskiego i w razie alarmu można było uruchomić syreny.

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, piec centralnego ogrzewania, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

Wyposażenie i Funkcjonowanie

 

Obiekt zaprojektowano z myślą o samodzielnym funkcjonowaniu. Wyposażenie schronu obejmowało centralne ogrzewanie, specjalne agregaty filtrowo-wentylacyjne, agregat prądotwórczy oraz centralę łączności przewodowej i radiowej. Jak wspominał ppłk Tadeusz Siedlecki, wieloletni opiekun kaliskiego schronu, przez cały czas utrzymywano w nim stałą temperaturę, zużywając rocznie około 68 ton opału, którego nigdy nie mogło zabraknąć.

 

Niektórzy pamiętają jeszcze telefony na korbkę, które łączyły się wyłącznie z jednym numerem na poczcie. Tam telefonistka, wtykając bolec w gniazdko, informowała rozmówcę: "Będzie rozmowa międzymiastowa".

 

Obecnie schronem opiekuje się FUNDACJA MIŁOSIERDZIE, która w schronie organizuje warsztaty terapii zajęciowej. 

 

Kalisz. Schron Przeciwatomowy z czasów PRL, fot. Waldemar Rusek, 2015

 

 

 

SCHRONY W POLSCE można wyszukać przeglądając informacje zebrane przez Państwową Straż Pożarną.

 

_Artykuł powstał na podstawie materiału nadesłanego przez Waldemara Ruska w lipcu 2025.