W mieście Litomyšl znajduje się Portmoneum – Muzeum Josefa Váchala (1884-1969), znanego grafika, rzeźbiarza, malarza i ilustratora książek. Nazwa Portmoneum pochodzi od nazwiska właściciela domku Josefa Portmana. Ten urzędnik, drukarz, bibliofil i kolekcjoner sztuki zafascynowany był twórczością Josefa Váchala. Poprosił artystę o wykonanie fresków ściennych w swoim domu, w którym planował otworzyć muzeum Váchala. Artysta ozdobił dwie izby w budynku, a także znajdujące się wewnątrz sprzęty. Na ścianach i sufitach powstały niezwykłe malowidła przedstawiające demony, zbójców, skrzaty i inne istoty, jak również sceny z biblii i znaki zodiaku.

Litomyšl, ulice J. Váchala.  fot. Destinační společnost Východní Čechy

Po wydaniu przez Váchala Krwawej powieści, w której Portman wystąpił jako chciwy hrabia, przyjaźń i współpraca obu mężczyzn zakończyła się. Kilka lat po śmierci Portmana, w roku 1975, jego dom trafił piorun i podczas pożaru malowidła zostały częściowo zniszczone. Dzięki miejscowym artystom, obiekt wpisano na listę zabytków kultury i trafił pod opiekę Galerii Narodowej. Lepsze czasy dla Portmoneum nastały dopiero w roku 1991, gdy dom kupił Ladislav Horáček, założyciel wydawnictwa Paseka i kolejny wielki miłośnik dzieł Josefa Váchala. We współpracy z konserwatorami przebiegały prace renowacyjne. Budynek został otwarty dla zwiedzających 26 czerwca 1993 roku.

Portmoneum - Museum Josefa Váchala. fot. Destinační společnost Českomoravské pomezí

Portmoneum Litomyšl. fot. Destinační společnost Českomoravské pomezí

Portmoneum. fot. Destinační společnost Českomoravské pomezí

Po śmierci Ladislava Horáčka dom zakupił w roku 2016 Kraj Pardubicki i przekazał pod opiekę Muzeum Regionalnemu w Litomyšlu. W roku 2020 przebiegała renowacja obiektu, zainstalowana została nowa ekspozycja multimedialna i atelier przeznaczone na warsztaty. 12 czerwca 2020 roku Portmoneum zostało ponownie otwarte dla zwiedzających. Więcej informacji: TUTAJ _25.06.2020.