Muzea, galerie, sale koncertowe, wystawowe, ośrodki kultury i sale ślubne: tak wygląda drugie życie dawnych, tak zwanych odświęconych kościołów. Gdzie je znajdziemy i jakie funkcje pełnią ?

Praga, kościół św. Anny. fot. Archiwum Kudyznudy

Jedną z najsłynniejszych zdekonsekrowanych świątyń jest kościół św. Anny Na Starym Mieście w Pradze. Dawniej należał do zakonu templariuszy, następnie do dominikanek. Po zlikwidowaniu klasztoru w roku 1782 w ramach tzw. reform józefińskich, obiekt służył jako drukarnia i magazyn papieru. Obecnie właścicielem dawnego kościoła jest Teatr Narodowy, który za symboliczną opłatą wynajął budynek na 99 lat Fundacji Dagmar i Václava Havlów Vize 97. Kościół stał się międzynarodowym centrum duchowym, miejscem spotkań, wykładów, koncertów, przedstawień, wystaw, happeningów i medytacji.

Praga, kościół św. Szymona i Judy. Fot. Archiwum Kudyznudy

Podobny los podzielił staromiejski kościół św. Szymona i Judy, piękna barokowa budowla, w której na organach grali między innymi Wolfgang Amadeus Mozart czy Joseph Haydn. Kościół początkowo był częścią szpitala Na Františku, dziś znajduje się pod opieką Orkiestry Symfonicznej Miasta Stołecznego Pragi i wykorzystywany jest jako sala koncertowa.

Praga, Czeskie Muzeum Muzyki. Fot. Archiwum Kudyznudy 

Praga, Czeskie Muzeum Muzyki. Fot. Archiwum Kudyznudy

Barwne dzieje ma za sobą obecne Czeskie Muzeum Muzyki, które mieści się w dawnym kościele barokowym św. Marii Magdaleny na praskiej Małej Stranie. Zanim powstało tu muzeum, kościół służył jako magazyn i biura, mieścił się tu urząd pocztowy, szpital wojskowy, koszary, archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a nawet miała powstać cukrownia. Funkcję sali koncertowej pełni także kolejny kościół na Małej Stranie – św. Wawrzyńca. W kościele św. Rocha na terenie Klasztoru Strahovskiego znajdziemy galerię Miro.

Šumperk, kościół Zwiastowania Marii Panny. fot. archiwum Kudyznudy

Šumperk, kościół Zwiastowania Marii Panny. fot. archiwum Kudyznudy

Do najważniejszych zabytków północnych Moraw należy klasztor dominikanów z barokowym kościołem Zwiastowania Marii Panny w Šumperku, założony na początku XIII wieku. W drugiej połowie XVI wieku był kościołem protestanckim, po bitwie pod Białą Górą stał się ponownie kościołem klasztornym. Po wielkim pożarze z roku 1669 został przebudowany w stylu barokowym, od roku 1784 należał do miasta. W drugiej połowie XX wieku kościół stopniowo niszczał, chociaż w 1958 roku został wpisany na listę zabytków kultury. Klasztor stał się siedzibą średniej szkoły medycznej. Na początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczęto w kościele intensywne prace remontowe, które zakończyły się w roku 2005. Obecnie kościół został zdekonsekrowany, odbywają się tu znaczące imprezy kulturalne, koncerty i inne uroczystości.

Chrudim. Kościół św. Józefa, muzeum rzeźb barokowych.

Chrudim. Kościół św. Józefa, muzeum rzeźb barokowych, wnętrze.

Architekci i konserwatorzy zabytków uważają, że niewykorzystywanych kościołów i kaplic będzie przybywać, zwłaszcza w miejscowościach, z coraz mniejszą liczbą wiernych. Niektóre budowle niszczeją, czasem udaje się przywrócić im nowe życie. W kościele św. Józefa w centrum Chrudimi powstało Muzeum Rzeźb Barokowych. Centrum Kultury w Jabloncu nad Nisou organizuje imprezy kulturalne w dawnym kościele św. Anny, a Muzeum Novojičínska sprawuje pieczę nad kościołem św. Józefa w Fulneku. Jako sala koncertowa i miejsce ślubów cywilnych służy najstarszy kościół w Pelhřimovie, św. Wita, kościół cmentarny Wniebowzięcia Marii Panny w Horním Maršovie czy kościół św. Wawrzyńca w Klatovych. _30.10.2020.