Hermann Haken

 

DATA i MIEJSCE URODZENIA  - 05.05.1828 r., Koszalin (Köslin).

DATA i MIEJSCE ŚMIERCI  - 16.07.1916 r., Berlin.

 

MATKA - Wilhelmina z domu Mampe pochodziła z Koszalina.

OJCIEC  - Carl Haken, wyższy urzędnik pocztowy (Oberpostsekretär) w Koszalinie.

RODZEŃSTWO - brat ....... .

 

ZWIĄZEK MAŁŻEŃSKI  - ....... . 

ŻONA - Johanna z domu / geb. Püschel. Byli kochającym się małżeństwem. Zachowały się wiersze Hermanna Hakena dla żony. 

DZIECI - nie mieli dzieci. Po śmierci brata Hermanna adoptowali dwoje bratanków Paula i Ottona.

 

ADRES ZAMIESZKANIA - Mieszkał przy placu Batorego 4 (Victoria Platz – budynek ratusza) na I piętrze. Po przejściu na emeryturę zamieszkał wraz z żoną w Berlinie, dzielnicy Wilmersdorf, przy placu Nikolsburger 1. Wzmianka o nowym mieszkaniu w Berlinie pojawia się w dokumentach już w listopadzie 1906 roku, mimo, że Hermann Haken burmistrzem Szczecina był do 31.03.1907 roku. 

 

Szczecin / Stettin, Victoria Platz – budynek ratusza lata 20/30 XX wieku.

 

Szczecin, wnętrze ratusza, fot. 2011, SNW

 

ŻYCIE / PRACA / AKTYWNOŚĆ - Prawnik z wykształcenia, absolwent Uniwersytetu w Berlinie i Greifswaldzie (doktor honoris causa Uniwersytetu w Greifswaldzie). W 1866 roku sprawował funkcję burmistrza Ratzeburga, w latach 1866-1876 burmistrza Kołobrzegu. Urząd nadburmistrza Szczecina objął 2 stycznia 1878 roku, w wieku 50 lat i przez trzy dekady (do 31.03.1907 roku) stał na czele administracji Szczecina. Przez ten czas Szczecin przeszedł ogromny rozwój gospodarczy.

 

Port w Szczecinie, fot. maj 2011, SNW

 

Haken zainicjował wiele przedsięwzięć przestrzenno - urbanistycznych, a do ich realizacji angażował współpracowników o najwyższych kwalifikacjach. W 1873 roku, 5 lat przed objęciem przez Hakena kadencji nadburmistrza, Szczecin przestał być miastem twierdzą, ale rozwój miasta nadal krępowały fortyfikacje. Dzięki Hermannowi Hakenowi powstały obiekty, które do dziś stanowią wizytówkę miasta, takie jak Wały Chrobrego (już w czasie budowy nazwane od jego nazwiska Tarasami Hakena (Hakenterrasse), port wolnocłowy, Cmentarz Centralny oraz wiele ciekawych budynków użyteczności publicznej. Spośród wszystkich realizacji powstałych w czasach jego urzędowania najbardziej cieszył go budynek Muzeum Miejskiego (dziś Muzeum Narodowego) przy Wałach Chrobrego 3.

 

Szczecin / Stettin, budynek Muzeum Miejskiego (dziś Muzeum Narodowego) przy Wałach Chrobrego 3, fot. 1934.

 

Szczecin / Stettin, Haken-Terrasse, dziś Wały Chrobrego, fot. lata 20/30 XX wieku.

 

Szczecin, Wały Chrobrego, napisy z dwóch stron fontanny, powyżej elementów rzeźbiarskich 'HAKEN-TERRASSE', fot. marzec 2013, SNW

 

Szczecin, Wały Chrobrego, napisy z dwóch stron fontanny, powyżej elementów rzeźbiarskich 'ERBAUT 1902-1907', fot. marzec 2013, SNW

 

Hermann Haken był odznaczony Orderem Orła Czerwonego II klasy z liśćmi dębu, koroną i diamentami oraz Orderem Korony II klasy (Stern des Roten Adlerordens II. Klasse mit Eichenlaub, Krone und Brillanten sowie des Kronenordens II.Klasse). Był honorowym obywatelem Szczecina (Stettin) i Kołobrzegu (Kolberg). W 1875 roku założył i był wieloletnim przewodniczącym pomorskiego związku miast (Pommersche Städtetag). Jednym z dwudziestu członków komitetu Szczecińskich Targów Końmi i członkiem Pomorskiego Towarzystwa Historii i Starożytności (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde). 

 

Rondo Hermanna Hakena, fot, 2011, SNW

 

Współcześni mieszkańcy Szczecina również docenili jego pracę. W plebiscycie ogłoszonym w 1999 roku przez Gazetę Wyborczą na Szczecinianina Stulecia, Hermann Haken zajął drugie miejsce po Piotrze Zarembie. W 2001 roku, decyzją Rady Miasta Szczecina, imię Hermanna Hakena nadano rondu o średnicy 120 m, powstałemu w ramach modernizacji DK13, wybudowanemu u zbiegu Autostrady Poznańskiej z ul. Południową.

 

OSTATNIE MIEJSCE SPOCZYNKU - Hermann Haken zmarł w Berlinie-Wilmersdorf 16 lipca 1916 roku, o godzinie 10 wieczorem. W poniższym nekrologu czytamy: '... mój dobry brat, nasz drogi wuj, stryj i prastryj, były nadburmistrz Szczecina, tajny radny rządowy dr Hermann Haken, odznaczony Orderem Orła Czerwonego II klasy z liśćmi dębu, koroną i diamentami oraz Orderem Korony II klasy, honorowy obywatel miast Szczecina (Stettin) i Kołobrzegu (Kolberg), doktor honoris causa Uniwersytetu w Greifswaldzie, zmarł łagodnie po długich cierpieniach w 89. roku swojego bogatego w pracę i zaszczyty życia. W imieniu pogrążonych w żałobie: Paul Haken, Tajny Radca Sprawiedliwości i Dyrektor Sądu Okręgowego w Koszalinie (Köslin) i Otto Haken, Tajny Radca Sprawiedliwości i Radca Sądu Apelacyjnego w Berlinie-Wilmersdorf'.

 

Pogrzeb odbył się 20.07.1916 roku o godz. 14.30, zgodnie z jego życzeniem, na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie, po ceremonii w kaplicy głównej.

 

Nekrolog ze szczecińskiej prasy - Statt besonderer Anzeige / Zamiast specjalnego zawiadomienia.

 

16-tego tego miesiąca, pan nadburmistrz, tajny radny rządowy dr Haken, honorowy obywatel miasta Szczecina, odszedł z berlińskiej emerytury na wieczny spoczynek w wieku 89 lat. Wraz z nim odszedł lojalny obywatel, pełen prawdziwie pomorskiego wigoru, prostolinijności i wytrwałości. U szczytu życia stanął na czele samorządu naszego miasta, który pod jego inteligentnym i pełnym silnej woli przywództwem przekształcił ciasny Szczecin w latach siedemdziesiątych w rozległą metropolię. We wszystkich jego działaniach widać dalekowzroczność i wrażliwego ducha. Gdy w 1907 r., prawie osiemdziesięcioletni, zapracowany ale bynajmniej nie zmęczony życiem zrezygnował z urzędu, współobywatele oddali mu hołd okazując szacunek i miłość. Opuścił współpracowników i miasto jako honorowy obywatel, a pamięć o jego zasługach będzie wiecznie unosić się nad jego miejscem spoczynku, które miasto Szczecin przygotowało dla niego, zgodnie z jego życzeniem, na jego pięknym cmentarzu!

W imieniu Magistratu - Ackermann, nadburmistrz.

W imieniu Zgromadzenia Radnych Miasta - Wehrmann, tajny radny, przewodniczący rady miasta. 

 

 

Założyciel i wieloletni przewodniczący Pomorskiego Związku Miast i Gmin, nadburmistrz tajny radny rządowy dr Haken, zmarł w Berlinie 16 dnia tego miesiąca. Był lojalnym i silnym strażnikiem samorządności obywatelskiej, uczciwym i energicznym człowiekiem, najpierw przez dekadę w Kołobrzegu (Kolberg), a następnie przez prawie trzy dekady w stolicy prowincji Szczecinie (Stettin). Był doskonałym wzorem dla swoich pomorskich kolegów, którego przywództwo chętnie i ufnie naśladowali. Pomorski Związek Miast wiernie i z wdzięcznością uczci pamięć swojego Seniora! Szczecin, 19 lipca 1916 r.

W imieniu Pomorskiego Związku Miast - Ackermann, nadburmistrz. 

 

Nagrobek Hermana Hakena i jego żony, Hauptfriedhof Stettin / Cmentarz Centralny w Szczecinie, fot. ca. 1930.

 

Pierwotnym miejscem była kwatera 20d, ale w  trakcie porządkowania cmentarza zdecydowano o przeniesieniu nagrobka Johanny i Hermanna Hakenów w nowe, bardziej eksponowane miejsce w obrębie Lapidarium. Symboliczny powtórny pochówek urny z prochami zmarłych odbył się 11.05.2007 roku. Modlitwę odprawiono w języku polskim i niemieckim. Tego samego dnia świętowano również zakończenie prac nad utworzeniem Lapidarium.

 

Nagrobek Hermana i Johanny Hakenów, Lapidarium Cmentarza Centralnego w Szczecinie, fot. 14.09.2011, SNW

Współrzędne:  53°25'09.5"N 14°31'35.3"E, 53.419295, 14.526483

 

Projekt nagrobka wykonał rzeźbiarz Ludwig Manzel. W jego centralnym miejscu znajduje się nisza, w której ustawione są popiersia Hermanna i Johanny Hakenów. U dołu wysoki cokół. Na górze półokrągły daszek z umieszczonym w nim krzyżem greckim i greckimi literami: X - „chi” i P -„ro” (dwie pierwsze litery w słowie „Chrystus”). Całość ozdobiona jest wypukłym roślinnym ornamentem. Po 1945 nagrobek został w znacznym stopniu uszkodzony. Oryginalne popiersia wykonane z wapienia muszlowego zaginęły. Ich rekonstrukcja została wykonana w 2006 roku przez szczecińską rzeźbiarkę Monikę Szpener ze środków dawnych, niemieckich mieszkańców Szczecina.