Pielgrzymowano tu w charakterze błagalnym, dziękczynnym i  pokutnym, zwłaszcza po nadaniu kaplicy na Górze Chełmskiej przywilejów odpustowych. Wiele jest informacji potwierdzających pielgrzymkowe znaczenie tego miejsca. Do najbardziej znanych zaliczyć można historię o Paulu Bulgerin, który mieszkał około jednej mili od Góry Chełmskiej. W 1415 roku zabił brata i chcąc odpokutować grzech udał się na pielgrzymkę do Santiago de Compostela w Hiszpanii. Jednak jego sumienie dalej nie dawało mu spokoju więc zapytał się miejscowego mnicha, czy zna bardziej święte miejsce. Na co mnich odpowiedział mu, by udał się na Chełmską Górę.
 

Góra Chełmska położona jest w obrębie miasta Koszalina. Z centrum to tylko około 4 kilometry. Najpierw ulicą Piłsudskiego i dalej Słupską można dojechać pod bramę wejściową, nad którą widnieje napis "Nos cum Prole Pia benedicat Virgo Maria” (Niech nas błogosławi Dziewica Maryja z Synem Świętym). Opiekę sprawują tu siostry z Szensztackiego Instytutu Sióstr Maryi.


Na Górze znajduje się Sanktuarium Przymierza. 1 czerwca 1991 roku kaplicę i znajdujący się w niej obraz Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej poświęcił Jan Paweł II. Całość otoczona jest różańcem z 59 głazów pochodzących z dawnej kaplicy połączonych ozdobnym łańcuchem, tworząc strefę sacrum - strefę ciszy  i modlitwy.


Msze święte: w niedzielę i święta o godzinie 12, w dni powszednie o 17.
Nabożeństwa: w niedzielę i święta  o godzinie 15,  w dni powszednie: majowe i październikowe o godzinie 16.30, w Wielkim Poście Droga Krzyżowa w każdy piątek o godzinie 16.30, w pozostałe dni roku różaniec św. o godz. 16.30.
Adoracja Najświętszego Sakramentu: niedziele i święta od 13 do 15, w każdy czwartek od 15, w każdy 18-sty dzień miesiąca od 9 do 17.


Góra Chełmska jest jedną z trzech świętych gór Pomorza, pozostałe to Święta Góra koło Polanowa i góra Rowokół koło Smołdzina. W latach 1996-1999, w oparciu o średniowieczny trakt, utworzono między Górą Chełmską a Świętą Górą koło Polanowa trasy turystyczno-pielgrzymkowej pod nazwą "Święte Góry Pomorza". Krótsza trasa ma 33 kilometry, dłuższa 40 kilometrów. Ustawionych jest tu 31 kaplic z przedstawieniem scen z życia Chrystusa i 14 stacji Drogi Krzyżowej. Pierwsza pielgrzymka wyruszyła w 2000 roku i z każdym rokiem powiększa się grupa pątników. Na stałe wpisana jest do diecezjalnego kalendarza na sobotę i niedzielę ostatnich dwóch tygodni czerwca.


Oprócz trasy pielgrzymkowej na Górze Chełmskiej zbiegają się szlaki: Szlak Porwanego Księcia (Koszalin, ul. Gdańska - Góra Chełmska - Sianów), Szlak Pętla Tatrzańska (Koszalin, ul. Gdańska - Góra Chełmska), Szlak im. Józefa Chrząszczyńskiego (Góra Chełmska - Tychowo).

 

Pierwszą kaplicę na Chełmskiej Górze zbudowano prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku. Od 1278 roku do XVI wieku miejscem tym opiekowały się cysterki z Koszalina. Umieszczony w kaplicy słynący z licznych cudów obraz Błogosławionej Dziewicy Maryi i liczne przywileje odpustowe spowodowały, że na Górę Chełmska przybywali liczni pątnicy z całej Europy. W latach 1431-1458 z myślą o coraz większej ilości pątników przebudowano to miejsce, ale nie pozostało wiele informacji z tego okresu. Kult maryjny na Górze Chełmskiej został przerwany wprowadzeniem reformacji (lata 1533-1545). Kaplica została zamknięta a jej wyposażenie nigdy się nie odnalazło.

Przez kilkaset lat nie było pomysłu na wykorzystanie potencjału tego miejsca, próbowano wykorzystać wieżę kaplicy na latarnię morska, ale pomysł upadł ze strachu przed odnowieniem się kultu maryjnego. W XVIII wieku postawiono na górze 3 metrowy maszt z chorągwią i przemianowano nazwę góry na Górę Chorągwi, a następnie na Krzyżankę - z powodu sporych rozmiarów żeliwnego krzyża - pomnika ku czci Pomorzan poległych w walce wyzwoleńczej. Przedwojenne pocztówki z tym pomnikiem są podpisane "Kriegerdenkmal auf dem Gollenberg", a więc obecną Górę Chełmską nazywano również "Gollenberg".   

W 1888 roku postawiono na górze wieżę widokową. U podnóża wieży była kawiarnia. Z czasem tereny te stały się miejscem wypoczynku i rekreacji. Od 1911 r. do podnóży Góry Chełmskiej można było się dostać tramwajem, który kursował od dworca kolejowego przez centrum miasta. Zbudowano stadion sportowy, obiekty gastronomiczne, trasę saneczkową i narciarską.

Po 1945 podjęto próbę odtworzenia rekreacyjnego charakteru Góry Chełmskiej, niestety próby te szybko zaniechano z powodu permanentnej dewastacji i tak do 1989 roku, kiedy teren ten przekazano kościołowi rzymskokatolickiemu. Po 450 latach na Górę Chełmską powrócił kult maryjny. Szczyt Góry Chełmskiej został przekazany Szensztackiemu Instytutowi Sióstr Maryi, a tereny wokół szczytu cały czas czekają na inwestorów, którzy ponownie odtworzą rekreacyjny charakter tego miejsca.

Stąd do morza w linii prostej jest około 8 kilometrów, ale między Górą Chełmską a morzem są dwa duże jeziora Jamno (2240 ha) i  Bukowo (1747 ha), dlatego do najbliższych nadmorskich miejscowości jest: do Mielna około 18 kilometrów, do Łazów około 20, a do Dąbek około 24 kilometry. Wszystko to można zobaczyć ze stojącej na Górze Chelmskiej wieży widokowej.