SŁOŃSK - miasteczko przy ujściu Warty

W północno-zachodniej części województwa lubuskiego, w pobliżu Parku Narodowego "Ujście Warty", znajduje się miasteczko, właściwie wieś gminna, z historią sięgającą 1295 roku. Oprócz grodu była tu chyża rybacka, miejsce gdzie w prostych domkach na palach można było schronić się na bagnach i będąc zależnym tylko od pogody w pełni korzystać z dóbr natury.

Słońsk, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Współrzędne:
52°33'48.1"N 14°48'20.1"E
52.563360, 14.805578

Słońsk, witraż w kościele pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Do 1312 roku siedzibę mieli tu rycerze zakonu templariuszy, później Słońsk był w rękach margrabiów i biskupów. Około 1341 roku zaczęto w Słońsku budowę zamku. W 1426 roku, za 900 kop groszy czeskich, Słońsk wraz z okolicą przechodzą w ręce Zakonu Joannitów, który tworzy tu siedzibę baliwatu brandenburskiego. Podlegają im komandorie, m.in. w: Sulęcinie, Łagowie, Rurce, Leśnicy, Czaplinku i Chwarszczanach. Joannici wpływają na rozwój miasteczka, budują szkołę, młyn, rozbudowują kościół, szpital i zamek. Zamek był przebudowywany w latach 1545-1564; Po pożarze w 1652 r., zniszczeniach wojny 30-letniej i 10 latach pozostawania ruiną, mistrz Zakonu Joannitów Johann Moritz von Nassau (ten sam, który w 1671r. tworzy w Słońsku szpital dla ubogich i przebudowywuje kościół) inicjuje trwającą 26 lat odbudowę zamku; W 1783 roku skończono przebudowę zamku w stylu reprezentacyjnym i zasypano fosę.

Słońsk, ruiny zamku Joannitów, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

30 października 1810 roku król Pruski Fryderyk Wilhelm III wydał dekret likwidujący klasztory w całym państwie. Słońsk przestał być własnością Zakonu Joannitów. Zamek przejęło Stowarzyszenie Zakonu Joannitów Królestwa Pruskiego. Organizowano w nim zjazdy rycerzy Joannitów z całych Niemiec i kolekcjonowano pamiątki zakonu. Po 1945 roku zamek powoli ulegał zniszczeniu. Po pożarze w 1975 roku pozostał trwałą ruiną.

Słońsk, w pobliżu zamku i kościoła, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Słońsk, przed kościołem pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Słońsk, w pobliżu zamku i kościoła, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Słońsk, przed kościołem pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Słońsk, stacja pomp, obok rośnie pomnik przyrody - około 30 metrowa topola czarna, fot. 08.03.2014., Ewa Młynarczyk-Luft.

Inwestowanie w rozwój regionu pierwszych królów Prus przynosi oczekiwany rozwój. Na początku XIX wieku zaczęto w Słońsku hodować jedwabniki, rozwija się przemysł, nie tylko tkactwo. Powstaje wiele zakładów rzemieślniczych od siodlarzy, garncarzy, mydlarzy po rzeźników, krawców i szewców. Były tu cegielnie, tartaki, fabryka dywanów i cygar, mleczarnia oraz firma G.Heindenreich GmbH o profilu metalowym, motoryzacyjnym i radiowym. Największy rozkwit Słońska przypada na kadencję burmistrza Otto Rubowa (1892 - 1924), wtedy to zbudowano linię kolejową Słońsk – Kostrzyn i przedłużoną ją do Rudnicy, z której były już połączenia kolejowe z Sulęcinem i Gorzowem. W Słońsku zbudowano stację pomp, utworzono park a ulice miasta wybrukowano i wieczorami oświetlano prądem pochodzącym z małej elektrowni. Turyści przyjeżdżający do Słońska mogli skorzystać z wycieczek autokarowych albo samemu udać się do ciekawych miejsc w okolicy wypożyczając auto lub bryczkę. Nastąpił rozwój bazy hotelarskiej i restauracyjnej, browarów i warzelni piwa oraz gorzelni i winiarni, powołano Kasę Oszczędnościowo – Pożyczkową oraz tzw. Kasę Pogrzebową. Była spółdzielnia hodowców buhajów, towarzystwo sadownicze i pszczelarzy, ukazywały się 2 gazety, działały 4 biblioteki w tym jedna pedagogiczna.

Słońsk, w pobliżu zamku i kościoła, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

W 1832 roku rozpoczęła się trwająca do końca drugiej wojny światowej historia więziennictwa w Sonnenburgu / Słońsku. O ciężkich więzieniach karnych, obozach koncentracyjnych, kto z jakich krajów i dlaczego się tu znalazł - można się dowiedzieć w Muzeum Martyrologii, powstałym w 1974 roku w lesie na terenie byłych zakładów zbrojeniowych (aktualny kontakt z Muzeum Martyrologii jest dostępny w Urzędzie Gminy Słońsku).

Słońsk, w pobliżu zamku i kościoła, fot. 16 kwiecień 2011, SNW.

Słońsk, w pobliżu zamku i kościoła, fot. 16.04.2011., Stowarzyszenie Nasze Wycieczki.

Słońsk prawa miejskie otrzymał w 1808, po czym utracił w 1947 roku. Obecnie to spokojna miejscowość, punkt wypadowy dla turystów chcących podziwiać uroki ujścia Warty. W Słońsku warto zobaczyć PARK NARODOWY - UJŚCIE WARTY i miejsce zwane RZECZPOSPOLITA PTASIA, KOŚCIÓŁ pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, MUZEUM Pamiątek Regionalnych oraz budynek z czerwonej cegły przy ulicy Poniatowskiego, gdzie na ścianach zachowały się symbole trzech religii: krzyż maltański, katolicki i gwiazdy dawidowe. Znajdował się w nim dom pomocy społecznej prowadzony przez trzy wyznania tj. katolików, ewangelików i żydów.