KOMARZY MŁYN - Lasy Miejskie Szczecina

W Parku Leśnym Mścięcino, na północnych Wzgórzach Warszewskich, leśne ścieżki biegną wzdłuż strumieni i malowniczych wąwozów. Po jednej stronie ulicy Przęsocińskiej płynie Grzybnica, a po drugiej Przęsocińska Struga, dawniej Strumień Komarzego Młyna [Mückenmühlbach]. Przed II WŚ przy strumieniu stał Komarzy Młyn [Mückenmühle].

Lasy Miejskie Szczecina, Park Leśny Mścięcino, Przęsocińska Struga w pobliżu Komarzego Młyna, fot. 2024, SNW

Współrzędne:

53°31'30.9"N 14°34'36.5"E

53.525260, 14.576792

Do Komarzego Młyna można dojść tylko pieszo lub dojechać rowerem. Obowiązuje zakaz wjazdu samochodem na tereny leśne. Najbliższe miejsca do pozostawienia samochodu, oraz przystanki linii autobusowych, znajdują się:

- od strony ulicy Przęsocińskiej - niedaleko skrzyżowania z ulicą Radosną są przystanki autobusowe na żądanie. Od tych przystanków do Komarzego Młyna jest około 0,95 km,

- od ulicy Pancernej - przystanki autobusowe na żądanie i duży parking - około 1,0 km.

- od ulicy Ofiar Stutthofu - przystanki na żądanie - od nich do Komarzego Młyna jest około 1,2 km.

Dostępność dla osób na wózku, osób korzystających z kul, lasek i innych pomocy ortopedycznych, osób starszych, a także osób z wózkami dziecięcymi i mających różne problemy z poruszaniem się może być ograniczona. Ograniczenie to wynika z samego charakteru i położenia Komarzego Młyna, do którego prowadzi leśna droga o zmiennym nachyleniu. Ograniczenie może również wynikać ze stanu leśnej drogi w zależności o pór roku. W czasie silnych opadów deszczu dogi prowadzące na Komarzy Młyn mogą być błotniste i grząskie, a zimą niebezpiecznie śliskie.

Pierwszą wzmiankę o młynie w okolicy Mścięcina można znaleźć w Archiwum Państwowym w Szczecinie w tzw. regestrach, oryginalnych dokumentach z 25 sierpnia 1464 roku przepisanych przez archiwistę Karla Otto Grotenfenda, a jako ciekawe miejsce, które warto odwiedzić, Komarzy Młyn był opisywany już w połowie XIX wieku. W przewodniku dla przyjezdnych wydanym wraz mapą około 1860 roku, pod hasłem miejsca rekreacji (poza murami twierdzy) wymieniono go obok największych atrakcji ówczesnego Szczecina. Wobec spadku zapotrzebowania na niewielkie młyny i przy rosnącej popularności wycieczek poza miasto, młyn stopniowo dostosowywano do funkcji rekreacyjnej, gastronomicznej i noclegowej. Atutem Komarzego Młyna było położenie. Z przystani nad Łarpią lub od 1898 roku z dworca kolejowego w Mścięcinie mieszkańcy Szczecina chętnie wyruszali na długie spacery po lesie. W okolicy działało wiele miejsc, w których można było posilić się i odpocząć. Komarzy Młyn możemy zobaczyć na starych pocztówkach. Widać na nich most i zabudowania leśnego zajazdu, restaurację z kilkudziesięcioma stolikami na świeżym powietrzu, staw powstały przez spiętrzenie strumienia, ludzi pływających łódką, spacerujących lub odpoczywających w altanie.

Kartka pocztowa - Mückenmühle [Komarzy Młyn], ca 1917, źródło: aukcje internetowe

Kartka pocztowa - Komarzy Młyn [Mückenmühle] koło Mścięcina [bei Messenthin], ca 1924. Ówczesnym właścicielem Komarzego Młyna był Robert Steinberg, źródło: zbiory prywatne J.S.

Jedną z wielu atrakcji ówczesnego Mścięcina był tysiącletni wiąz. Na drzewie była zamontowana tabliczka „Najstarszy wiąz na Pomorzu”. Rósł przy obecnej ulicy Cisowej. Pocztówka - druk około 1914, źródło: zbiory SNW

Fragment mapy Mścięcina i okolicznych lasów [Stettiner Forst Messenthin] z 1938 roku. W różowych okręgach patrząc od góry:

- Przystań nad Łarpią [Anl. St. - Anlegestelle], przy której cumowały statki wycieczkowe na drodze wodnej ze Szczecina do Mścięcina,

- Tysiącletni wiąz, który rósł przy obecnej ulicy Cisowej. Na drzewie była zamontowana tabliczka „Najstarszy wiąz na Pomorzu”.

- Góra Zielonych Świąt [Pfingsberg], z której można było podziwiać widok na Łarpię i Odrę Zachodnią (obecnie zadrzewiona),

- Dworzec kolejowy w Mścięcinie [Messenthin] na linii Szczecin-Trzebież

- Leśna Hala [Waldhalle] - przy dzisiejszej ulicy Ofiar Stutthofu - nieistniejący obecnie obiekt gastronomiczno-hotelowo-kulturalny,

- Wzgórze [Präsident Schwieger Höhe] upamiętniające Adolfa Schwiegera, który przed 1928 rokiem wspierał finansowo Mścięcińskie Stowarzyszenie Leśne,

- Komarzy Młyn [Mückenmühle] z zaznaczonym stawem i mostem nad Przęsocińską Strugą, dawniej Strumieniem Komarzego Młyna [Mückenmühlbach].

Komarzy Młyn, most nad Przęsocińska Strugą, fot. 26.11.2024, SNW

Most nad Przęsocińską Strugą, fot. 22.06.2023, SNW

Ćwiartka kamienia młyńskiego obok mostu przy Komarzym Młynie [Mückenmühle], fot. 22.06.2023, SNW

Połówka kamienia młyńskiego obok mostu przy Komarzym Młynie [Mückenmühle], fot. 22.06.2023, SNW

Ćwiartka i połówka kamienia młyńskiego leżała przez lata obok mostu przy Komarzym Młynie [Mückenmühle], fot. 22.06.2023, SNW

Kamienie młyńskie były od wieków głównym elementem systemu roboczego młynów napędzanych siłami natury. Dzisiaj to cenne przedmioty kultury. Jedynymi pozostałościami po dawnym Komarzym Młynie [Mückenmühle] jest połówka i ćwiartka kamienia młyńskiego. W 2024 roku zostały zabezpieczone, pokryte płynem biobójczym i wyeksponowane w miejscu, w pobliżu którego dawniej mełły ziarna. Zobacz zdjęcia z realizacji projektu. Trwała ekspozycja kamienia młyńskiego z Komarzego Młyna ma na celu upowszechnienie wiedzy o tym ciekawym miejscu i zwiększenie świadomości na temat walorów Lasów Miejskich Szczecina.

Komarzy Młyn, montaż kamieni młyńskich, fot. 26.11.2024, SNW

Za współpracę przy projekcie '2024_KOMARZY MŁYN - trwała ekspozycja w Lasach Miejskich Szczecina' Stowarzyszenie Nasze Wycieczki dziękuje Pani/Panu: Janowi Iwańczukowi, Katarzynie Zwierzewicz, Izabeli Strzeleckiej, Janinie Kosman, Janowi Saladrze, Stanisławowi Krygierowi, Andrzejowi Koziełowi, Krzysztofowi Matuszakowi i pozostałym pracownikom Lasów Miejskich Szczecina oraz tym, którzy nie chcą być wymienieni z nazwiska, a którym mieliśmy możliwość podziękować osobiście.

Więcej informacji w e-publikacji KOMARZY MŁYN w Lasach Miejskich Szczecina.