Klasztor w Kołbaczu - najstarszy tego typu w Polsce - stanowił miejsce życia opactwa Cystersów. Zakonnicy żyli tu od końca XII wieku do  XVI wieku. Wybudowali kościół i wiele zabudowań klasztornych, a całość obwarowali.

Z bogatego założenia cysterskiego  do dziś pozostał: 1. kościół - miejsce modlitwy chrześcijan,  nawa środkowa - obecnie Spichlerz Sztuki, 2. dom konwersów, 3. dom opata, 4. stodoła i 5. baszta więzienna.


Kołbacz położony jest 25 kilometrów od Szczecina, blisko jeziora Miedwie. Dojazd: z drogi E65 Szczecin - Pyrzyce należy skręcić w lewo w drogę 120. Zabudowania poklasztorne znajdują się przy drodze głównej.


Cystersów do Kołbacza sprowadził kasztelan szczeciński Warcisław Świętoborzyc. Pierwsza grupa zakonników pod przewodnictwem opata Reinholda  przybyła 2 lutego 1174 roku z duńskiego klasztoru w Esrom. Otrzymali żyzną dolinę przeciętą korytem rzeki Płoni, nazwaną w duńskich rocznikach Mera Vallis co oznacza Czystą Dolinę. Do Cystersów należał zwarty obszar włości rozciągający się wokół jeziora Miedwie, od rzeki Regalicy na zachodzie, po rzekę Inę na wschodzie. W wyniku ciężkiej pracy i dzięki nadaniom, darowiznom i zakupom pod koniec XIV wieku opactwo posiadało ponad 20 wsi, dobra położone w ziemi stargardzkiej, choszczeńskiej, kołobrzeskiej, słupskiej, sławińskiej, golenickiej i lipiańskiej.

Cystersi żyli według maksymy "ora et labora"  módl się i pracuj. Uprawiali rośliny, hodowali bydło. W dobrach zakonnych prosperowały młyny wodne i wiatraki, warsztaty wypalania cegieł, tkackie, sukiennicze, kowalskie, szewskie, garbarskie, siodlarskie. Znana była przędzalnia w Sobieradzu, ważelnia soli w Kołobrzegu, jak również zakonne browary, winiarnie i około 30 karczm. Dostarczali nabiał, warzywa i owoce na dwór książęcy. Przekształcali też środowisko naturalne. Zmienili między innymi dolny bieg rzeki Płoni i podnieśli lustro wody jeziora Miedwie.