GŁAZ NIEMIERZYŃSKI (Bernharda) - POMNIK PRZYRODY - Szczecin
Jednym z 23 szczecińskich pomników przyrody jest głaz narzutowy z granitognejsu szarego, znajdujący się przed kościołem św. Kazimierza przy ul. Broniewskiego. Ma około 3 metry wysokości.
Na głazie widnieje napis: "Direktor Pastor D. Wilhelm" ... (nazwisko pastora wymazane) i data "1877-1909". Odpowiedź na pytanie komu został poświęcony ten sporych rozmiarów głaz znaleźliśmy w archiwach Książnicy Szczecińskiej i bibliotece Muzeum Narodowego. Był to Wilhelm Bernhard, dyrektor (w latach 1877-1909) Zakładów dla dzieci upośledzonych „Kückenmühler” w Szczecinie.

Głaz Bernharda - pomnik przyrody.
Na głazie widnieje napis: "Direktor Pastor D. Wilhelm" ... (nazwisko pastora wymazane) i data "1877-1909". Odpowiedź na pytanie komu został poświęcony ten sporych rozmiarów głaz znaleźliśmy w archiwach Książnicy Szczecińskiej i bibliotece Muzeum Narodowego. Był to Wilhelm Bernhard, dyrektor (w latach 1877-1909) Zakładów dla dzieci upośledzonych „Kückenmühler” w Szczecinie.

Napis wyryty na Głazie Bernharda.

Budynki byłego zakładu "Kückenmühler".
Wilhelm Bernhard urodził się 5 października 1843 w Kamieniu Pomorskim. Po ukończeniu studiów teologicznych został pastorem w Trzebieszewie (powiat Kamień Pomorski), a w 1872 roku kapelanem pomocniczym w więzieniu w Nowogardzie. W dniu Święta Reformacji - 31.10.1877 roku powierzono mu obowiązki kierownictwa ośrodka „Kückenmühler” w Szczecinie. Fundatorem tego ośrodka był Gustaw Jahn (1818-1888), który w 1862 roku zakupił za 8000 talarów parcelę młyna „Kückenmühler” w Lesie Arkońskim. W dniu 14.10.1863 roku oddano do użytku dwa budynki ośrodka dla 100 upośledzonych dzieci. Funkcje kierowników ośrodka pełnili pastorowie Friedrich Barthold (do 1869) i Otto Heise (do 1876) oraz Wilhelm Bernhard w latach 1877-1909. Młody, energiczny pastor Wilhelm Bernhard przystąpił do rozbudowy zakładów opiekuńczych, i tak w 1881 wybudowano trzeci dom dla wychowanków, w 1882 dom dla epileptyków, w 1883 dom diakonis. W latach 1888-1889 z jego inicjatywy wybudowano kościół św. Kazimierza (heilige Casimir).

Kościół św. Kazimierza.
W następnych latach powstawały kolejne obiekty dzięki dobrowolnym datkom w ramach działań fundacji ewangelickiej. Wybudowano szkołę, salę gimnastyczną, laboratorium, kaplicę cmentarną, dwa domy starców, pralnię z kominem o wysokości 25 m., kuchnię dla 1000 osób, budynki warsztatów, stajnię. W pierwszym rzędzie starano się nauczyć dzieci podstawowych zasad liczenia, pisania, czytania, dla mniej zdolnych była klasa wstępna, korygowano też wady wymowy.

Zakłady Kückenmühler - początek XX wieku.
Wychowankowie ośrodka mieli zajęcia praktyczne w gospodarstwie rolnym, w wielu gospodarstwach ogrodniczych (słynęli z uprawy szparagów), w szkółce leśnej. Uprawy te obejmowały ponad 300 mórg ziemi. Dzieci uczono również w warsztatach koszykarskich, szewskich, szczotkarskich, kowalskich. W końcu XIX wieku liczba dzieci wynosiła 1100, opiekowało się nimi 4 lekarzy, i siostry ewangelickie (diakonise).

szkoła i dom diakonis - początek XX wieku

Napis na byłym domu diakonis, fot. 2008., SNW.
Wilhelm Bernhard podczas 32 lat pracy dokonał wielkiej rozbudowy zakładów „Kückenmühler”. W 1877 roku przejął 2 budynki a pod koniec swego życia pozostawił 75 budynków. Wybudowane wtedy domy były w znacznej części nowoczesne, z centralnym ogrzewaniem i ciepłą wodą. W jednym z budynków mieściło się seminarium dla pastorów, w którym urzędowała najwyższa rada kościelna. W 1908 roku uniwersytet w Greifswaldzie w uznaniu zasług mianował Wilhelma Bernharda doktorem honorowym. Kiedy zmarł 26 maja1909 roku pozostawił w żałobie 1400 pensjonariuszy ośrodka i jego pracowników, został pochowany na pobliskim cmentarzu. Pamięć Wilhelma Bernharda uczczono stawiając kamień dziękczynny przed kościołem oraz nazywając jego imieniem jedną z pobliskich ulic Bernhardstr. (ul. Wszystkich Świętych).
Najwyższa pora, aby przywrócić pamięci nazwisko pastora BERNHARDA, umieszczając je ponownie na Głazie Niemierzyńskim - pomniku przyrody i głazie dziękczynnym zasłużonego dla Szczecina człowieka. Dowiódł tego swoją pracą na rzecz chorych dzieci, a kościół i budynki, które pozostawił służą nam do dziś. W maju 2009 roku minie 100 lat od jego śmierci.

Niedaleko głazu rosną cisy - również pomniki przyrody.
W Szczecinie są 23 pomniki przyrody i 3 z nich znajdują się na terenie byłych zakładów opiekuńczych „Kückenmühler”. Obok Głazu Bernharda rosną cztery cisy pospolite, a przy ulicy Doktora Judyma, zaraz obok mostku nad strumykiem Warszewiec, również znajduje się grupa cisów pospolitych.

Grupa cisów - pomniki przyrody - przy ulicy Doktora Judyma.
Więcej na temat zakładów dla dzieci upośledzonych „Kückenmühler” na stronie TERENY BYŁEGO ZAKŁADU KÜCKENMÜHLER (1863-1940) w Szczecinie.