MUZEUM - Miejsce Pamięci Ravensbrück
Około 80 kilometrów na północ od Berlina, w wiosce Ravensbrück, niedaleko kurortu Fürstenberg, w listopadzie 1938 roku, z rozkazu Heinricha Himmlera, został założony obóz pracy dla kobiet. Obóz powstał nad rozległym jeziorem Schwedt. Miasteczko, woda i okoliczne lasy to cudowne miejsce na relaks. Ale przeszłość wywołuje silne emocje. Wszystkim chcącym pogłebić świadomość, a szczególnie nauczycielom chcącym obudzić w uczniach pokorę polecamy odwiedzenie Miejsce Pamięci Ravensbrück i zapoznanie się z historią przemocy i okrucieństwa.
Nazistowski obóz koncentracyjny - Konzentrationslager Ravensbrück, Schutzhaftlager Ravensbrück, Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück- był najwiekszym obozem pracy dla kobiet na terenie Niemiec. Funkcjonował w latach 1939-1945. Zbudowała go grupa więźniów z pobliskiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Oprócz baraków były tu hale produkcyjne, w których kobiety pracowały niewolniczo, na rzecz m.in. Siemensa & Halske. Początkowe założenia zakładały 15 000 więźniarek, obóz jednak był wielokrotnie powiększany. Pierwsza grupa kobiet dotarła w marcu 1939. W 1941 roku, w pobliżu obozu kobiecego, hitlerowcy założyli podobóz męski, by mieć więźniów do rozbudowy infrastruktury. Latem 1942 roku założono podobóz dla dziewcząt Jugendschutzlager Uckermark.
Więźniarkami Ravensbrück były Niemki, Polki, Serbołużyczanki, Żydówki, Sinti, kobiety narodowości romskiej. Były to zarówno więźniarki polityczne, a także Świadkowie Jehowy, lesbijki i prostytutki. Liczbę Polek szacuje się na ok. 40 tysięcy. Wiele znich trafiło tu z oddziałów Armii Krajowej oraz po Powstaniu Warszawskim. Od 1942 roku kobiety wycieńczone i niezdolne do pracy uśmiercano zastrzykami dosercowymi fenolu albo w pobliskich komorach gazowych. Pod koniec 1944 roku oddano do użytku komorę gazową w centrum obozu. Przeprowadzano też zbrodnicze doświadczenia. W imię znalezienia metod leczenia okaleczonych na froncie żołnierzy, kaleczono kobiety w obozie Ravensbrück by obserwować ich reakcje i sprawdzać ile wytrzyma człowiek. Po tych eksperymentach kobiety często umierały lub zostawały kalekami. Pod koniec wojny nasiliła się eksterminacja. Więźniarki umierały z głodu, zimna, wycieńczenia, chorób. Wstawały o świcie i pracowały przez 12 godzin. Były mordowane pojedynczo i masowo. Masowe egzekucje dotyczyły w szczególności kobiet z polskiego ruchu oporu oraz Żydówek. Przez obóz przeszło 132 tysiące kobiet i dzieci, około 92 tysiące zginęło. W podobozach było ok. 20 000 mężczyzn. 30 kwietnia 1945 r. Armia Czerwona oswobodziła około 2500 wycieńczonych i chorych kobiet oraz kilkuset mężczyzn z pobliskiego podobozu. Wielu z nich zmarło na skutek wycieńczenia. Radość z wyzwolenia obozu przesłoniły dalsze cierpienia. Wycieńczone kobiety były poniżane i gwałcone przez pijanych czerwonoarmistów. Trybunał Norymberski osądził szereg nadzorczyń SS i lekarzy z obozu. Część skazano na karę śmierci, natomiast wszystkie osoby skazane na długoletnie więzienie zostały około 1950 roku zwolnione za dobre sprawowanie. Armia Sowiecka użytkowała teren byłego obozu do 1994 roku. W 1959 roku utworzono Muzeum – Miejsce Pamięci Ravensbrück. Od niedawna przekazywane są informacje o byłym obozie również w języku polskim. Kontakt: Mahn- und Gedenkstätte Ravensbrück, Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten, Strasse der Nationen, D - 16798 Fürstenberg/Havel, Niemcy, telefon +49 (33093) 608-0. Więcej na stronie, również po polsku.
Więźniarkami Ravensbrück były Niemki, Polki, Serbołużyczanki, Żydówki, Sinti, kobiety narodowości romskiej. Były to zarówno więźniarki polityczne, a także Świadkowie Jehowy, lesbijki i prostytutki. Liczbę Polek szacuje się na ok. 40 tysięcy. Wiele znich trafiło tu z oddziałów Armii Krajowej oraz po Powstaniu Warszawskim. Od 1942 roku kobiety wycieńczone i niezdolne do pracy uśmiercano zastrzykami dosercowymi fenolu albo w pobliskich komorach gazowych. Pod koniec 1944 roku oddano do użytku komorę gazową w centrum obozu. Przeprowadzano też zbrodnicze doświadczenia. W imię znalezienia metod leczenia okaleczonych na froncie żołnierzy, kaleczono kobiety w obozie Ravensbrück by obserwować ich reakcje i sprawdzać ile wytrzyma człowiek. Po tych eksperymentach kobiety często umierały lub zostawały kalekami. Pod koniec wojny nasiliła się eksterminacja. Więźniarki umierały z głodu, zimna, wycieńczenia, chorób. Wstawały o świcie i pracowały przez 12 godzin. Były mordowane pojedynczo i masowo. Masowe egzekucje dotyczyły w szczególności kobiet z polskiego ruchu oporu oraz Żydówek. Przez obóz przeszło 132 tysiące kobiet i dzieci, około 92 tysiące zginęło. W podobozach było ok. 20 000 mężczyzn. 30 kwietnia 1945 r. Armia Czerwona oswobodziła około 2500 wycieńczonych i chorych kobiet oraz kilkuset mężczyzn z pobliskiego podobozu. Wielu z nich zmarło na skutek wycieńczenia. Radość z wyzwolenia obozu przesłoniły dalsze cierpienia. Wycieńczone kobiety były poniżane i gwałcone przez pijanych czerwonoarmistów. Trybunał Norymberski osądził szereg nadzorczyń SS i lekarzy z obozu. Część skazano na karę śmierci, natomiast wszystkie osoby skazane na długoletnie więzienie zostały około 1950 roku zwolnione za dobre sprawowanie. Armia Sowiecka użytkowała teren byłego obozu do 1994 roku. W 1959 roku utworzono Muzeum – Miejsce Pamięci Ravensbrück. Od niedawna przekazywane są informacje o byłym obozie również w języku polskim. Kontakt: Mahn- und Gedenkstätte Ravensbrück, Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten, Strasse der Nationen, D - 16798 Fürstenberg/Havel, Niemcy, telefon +49 (33093) 608-0. Więcej na stronie, również po polsku.
W ośmiu domkach przed byłym obozem znajduje się Schronisko Młodzieżowe / Jugendherberge.
Redakcja Nasze Wycieczki dziękuje Hubertowi Bartz za zdjęcie nr 8 i 11.
Komentarze