-
Start
-
woj.zach.-pomorskie
-
ciekawe miejsca
- DZIELNICA NEU WESTEND - obecnie Pogodno - Szczecin
DZIELNICA NEU WESTEND - obecnie Pogodno - Szczecin
Neu Westend powstał pod koniec XIX wieku poza granicami Szczecina, ale niedaleko zbudowanej wcześniej willowej dzielnicy Westend. Zabudowa została rozplanowana wokół obecnego pl. Jakuba Wujka i sąsiadujących ulic. Dawny Neu Westend, pomimo upływu lat, zachował swój ekskluzywny charakter i dziś należy do najpiękniejszych dzielnic willowych Szczecina. Charakteryzuje ją różnorodność stylów architektonicznych - domy były budowane w formie starych zamków, dworków i secesyjnych willi. Budynki otoczone są ogrodami z ciekawym starodrzewem. Uroku dodają wysokie dachy, konstrukcje ryglowe, detale architektoniczne, kute ogrodzenia i bramy.
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy placu Jakuba Wujka 4, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy ul. L. Solskiego 3, widok od strony ulicy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy ul. L. Solskiego 3, zbudowana dla hurtownika win Rudolfa Krahnstovera, obecnie siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy ul. M. Bałuckiego 1, dom zbudowany dla Martina Quistorpa, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, plac Jakuba Wujka, fot. 09.09.2022, SNW
Neu Westend powstał pod koniec XIX wieku na terenach na zachód od alei Wojska Polskiego, jako kontynuacja rozbudowy miasta przez spółkę budowlaną Westend - Stettin, pod przewodnictwem Johannesa Quistorpa. W 1890 roku wytyczono pierwsze ulice nowej dzielnicy: Ostrawicką (Liliencronweg), Skłodowskiej - Curie (Mörikeweg), oraz ujęte przez nie odcinki ulic Krasickiego (Gustav-Freytag-Weg) i Siemiradzkiego (Stormweg). Centralny punkt nowego osiedla usytuowany został na obecnym Placu Jakuba Wujka (nazwanym od imienia założyciela Johannes Platz). Naturalne zagłębienie terenu w centrum placu zagospodarowano, nadając mu funkcję skweru, którym jest do dziś. Wokół zieleńca poprowadzono okrężną ulicę z pięcioma niesymetrycznie rozmieszczonymi wylotami pozostałych ulic - Eichendorffweg (ul. Solskiego), Hans-Sachs-Weg (ul. Tetmajera), Grillparzerweg (ul. Bałuckiego), Hebbelweg (ul. Bajana), Stormweg (ul. Siemiradzkiego). Początkowo w nazwach ulic uwzględniono imiona członków rodziny Ouistorpa. Główny plac nosił nazwę Johannes Platz, obok były ulice Johannes-, Martin-, Hanna-, Erika-, Quistorp-, Gertrud-, Margaretstrasse. Wszystkie nazwy oprócz Johannesplatz zmieniono w 1911 roku, po przejęciu nowej dzielnicy przez miasto. Ciekawy teren zielony powstał również bliżej alei Wojska Polskiego (obecnie park im. Krystyny i Romana Łyczywków).
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy placu Jakuba Wujka 6, zbudowana w 1906 roku dla starszego radcy Falkenthala w konwencji późnego baroku, obecnie Ośrodek Wsparcia Dzieci, Młodzieży i Dorosłych, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy ul. L. Solskiego 4, fot. 09.09.2022, SNW
Szczecin, była dzielnica Neu Westend, willa przy ul. Kazimierza Przerwy-Tetmajera 5, fot. 09.09.2022, SNW
Tereny pod budowę New Westendu leżały tuż za granicą administracyjną Szczecina, co było bardzo korzystne, ponieważ dawało możliwość niezależnego zagospodarowania przestrzennego oraz było obłożone niższymi podatkami, wynikającymi z przynależności terenu do gminy wiejskiej. Również usytuowanie i łatwy dojazd do nowego osiedla były jego dużym plusem. Zanim jeszcze wykonano podstawowe prace związane z infrastrukturą techniczną, Quistorp postarał się o lokalizację stacji kolei obwodowej bezpośrednio przy skraju miasta, na praktycznie pustym jeszcze terenie (dawny, obecnie nie istniejący, przystanek Szczecin-Łękno).
Szczecin Łękno, fot. 2008, SNW
W latach 1892-1893 wzniesiono dom na rogu alei Wojska Polskiego i Ostrawickiej, przeznaczony prawdopodobnie dla pracowników zatrudnianych przez Quistorpa. W 1893 roku wzniesiono budynek prefabrykatów betonowych, a w latach 1899-1900 powstała elektrownia i wodociągi, własna infrastruktura komunalna Nowego Westendu. Przed końcem XIX w. tylko nieliczne działki osiedla były zajęte pod luksusową zabudowę mieszkalną. Dopiero w początku XX wieku zaczęto budować okazałe i ozdobione bogatym detalem wille przy ul. Krasickiego, Siemiradzkiego, Solskiego, Skłodowskiej-Curie i Tetmajera. Pierwsza willa Martina Quistorpa powstała przy Wojska Polskiego 160 w latach 1899-1900 i do dziś zwraca uwagę malowniczą bryłą (budynek ten wpisany jest do rejestru zabytków). Drugi z domów Martina wzniósł architekt Krause w 1902 przy głównym placu - Johannesplatz. Przy ulicy Siemiradzkiego Martin Quistorp ufundował dom dla głuchoniemych oraz dom dla nauczycielek. W 1908 roku Martin Quistorp zgodził się na sprzedaż Nowego Westendu miastu i dzięki staraniom nadburmistrza Fridricha Ackermanna w 1910 roku nowa dzielnica znalazła się w granicach administracyjnych miasta.
Szczecin, willa przy ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, fot. 2008, SNW
Podczas drugiej wojny światowej obszar ten uniknął większych zniszczeń. Przed wkroczeniem wojsk radzieckich do Szczecina Niemcy wysadzili mosty i wiadukty na obwodnicy kolejowej, oddzielającej dzielnicę od Śródmieścia. Z tego powodu w 1945 roku teren ten odcięty był od pozostałej części miasta, co utrudniało akcję osadniczą. W wielu budynkach mieszczą się siedziby firm czy instytucji państwowych, pozostałe stanowią własność prywatną.
Szczecin, detal willi przy alei Wojska Polskiego 166, fot. 2008, SNW
Warte uwagi są m.in. wille przy:
- Solskiego 1 - willa zbudowana w latach 1901-1902 w formie nawiązującej do renesansu i wczesnego baroku. Z boku i z tyłu posesji wzniesione zostały malownicze budynki stajni i wozowni;
- Solskiego 2 - willa zbudowana w latach 1907--1908;
- Solskiego 3 - willa zbudowana dla hurtownika win Rudolfa Krahnstovera, obecnie siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
- Bałuckiego 1 - dom zbudowany dla Martina Quistorpa;
- Bałuckiego 5 - willa zbudowana w 1912 roku;
- Jakuba Wujka 1 - willa zbudowana w latach 1921-1923 w stylu klasycyzującego modernizmu;
- Jakuba Wujka 6 - willa zbudowana w 1906 roku dla starszego radcy Falkenthala w konwencji późnego baroku - obecnie Ośrodek Wsparcia Dzieci, Młodzieży i Dorosłych;
- Wojska Polskiego 160 zbudowana w stylu niemieckiego renesansu, w latach 1899-1900 dla Martina Quistorpa, obecnie siedziba Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej;
- Wojska Polskiego 164 - willa zbudowana dla lekarza Georga Wegnera, obecnie Ośrodek Integracji Europejskiej i inne instytucje;
- Wojska Polskiego 166-168, neorenesansowa dwurodzinna willa zbudowana dla mistrza stolarskiego F. Gutschmidta;
- Wojska Polskiego 170 - czterorodzinny piętrowy dom wzniesiony prawdopodobnie dla pracowników Quistorpa;
- Skłodowskiej-Curie 1, 6 i 10 - wille zbudowane w stylu wiejskich domów;
- Skłodowskiej- Curie 2-3 - wille-bliźniaki;
- Siemiradzkiego 2 - neogotycka siedziba zakładu dla głuchoniemych, powołanego do życia jako prywatna fundacja Quistorpa. Została oddana do użytku w 1904 roku, a następnie w 1909 powiększona. Obecnie mieści się tu Gimnazjum nr 10;
- Siemiradzkiego 9 - zbudowana jako dom dla nauczycielek;
- Siemiradzkiego 11, parterowy dom zbudowany jako dom mieszkalny dla pracowników biurowych zatrudnionych w mieszczących się wówczas w pobliżu elektrowni i wodociągach. Budynek ten ma cechy charakterystyczne dla architektury przemysłowej - otwory okienne zamknięte łukami odcinkowymi, obramienia okienne i narożniki wyodrębnione czerwoną cegłą;
- Krasickiego 9 i 10, przy placu im. Krystyny i Romana Łyczywków;
- Krasickiego 6, 12, 15, 20 wczesno modernistyczne, piętrowe wille o zróżnicowanych formach;
Materiał zebrany w 2007 roku, w trakcie przygotowywania informatora na imprezę SZCZECIŃSKIE SPOTKANIA KULTURALNO-TURYSTYCZNE - QUISTORP.
Artykuł uaktualniony w 2022 roku.
- Solskiego 1 - willa zbudowana w latach 1901-1902 w formie nawiązującej do renesansu i wczesnego baroku. Z boku i z tyłu posesji wzniesione zostały malownicze budynki stajni i wozowni;
- Solskiego 2 - willa zbudowana w latach 1907--1908;
- Solskiego 3 - willa zbudowana dla hurtownika win Rudolfa Krahnstovera, obecnie siedziba Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
- Bałuckiego 1 - dom zbudowany dla Martina Quistorpa;
- Bałuckiego 5 - willa zbudowana w 1912 roku;
- Jakuba Wujka 1 - willa zbudowana w latach 1921-1923 w stylu klasycyzującego modernizmu;
- Jakuba Wujka 6 - willa zbudowana w 1906 roku dla starszego radcy Falkenthala w konwencji późnego baroku - obecnie Ośrodek Wsparcia Dzieci, Młodzieży i Dorosłych;
- Wojska Polskiego 160 zbudowana w stylu niemieckiego renesansu, w latach 1899-1900 dla Martina Quistorpa, obecnie siedziba Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej;
- Wojska Polskiego 164 - willa zbudowana dla lekarza Georga Wegnera, obecnie Ośrodek Integracji Europejskiej i inne instytucje;
- Wojska Polskiego 166-168, neorenesansowa dwurodzinna willa zbudowana dla mistrza stolarskiego F. Gutschmidta;
- Wojska Polskiego 170 - czterorodzinny piętrowy dom wzniesiony prawdopodobnie dla pracowników Quistorpa;
- Skłodowskiej-Curie 1, 6 i 10 - wille zbudowane w stylu wiejskich domów;
- Skłodowskiej- Curie 2-3 - wille-bliźniaki;
- Siemiradzkiego 2 - neogotycka siedziba zakładu dla głuchoniemych, powołanego do życia jako prywatna fundacja Quistorpa. Została oddana do użytku w 1904 roku, a następnie w 1909 powiększona. Obecnie mieści się tu Gimnazjum nr 10;
- Siemiradzkiego 9 - zbudowana jako dom dla nauczycielek;
- Siemiradzkiego 11, parterowy dom zbudowany jako dom mieszkalny dla pracowników biurowych zatrudnionych w mieszczących się wówczas w pobliżu elektrowni i wodociągach. Budynek ten ma cechy charakterystyczne dla architektury przemysłowej - otwory okienne zamknięte łukami odcinkowymi, obramienia okienne i narożniki wyodrębnione czerwoną cegłą;
- Krasickiego 9 i 10, przy placu im. Krystyny i Romana Łyczywków;
- Krasickiego 6, 12, 15, 20 wczesno modernistyczne, piętrowe wille o zróżnicowanych formach;
Materiał zebrany w 2007 roku, w trakcie przygotowywania informatora na imprezę SZCZECIŃSKIE SPOTKANIA KULTURALNO-TURYSTYCZNE - QUISTORP.
Artykuł uaktualniony w 2022 roku.
Szczecin, plac Jakuba Wujka, fot. 09.09.2022, SNW
ciekawe blisko:
- TEREN BYŁEGO ZAKŁADU BETHANIEN (1866-1945) w Szczecinie,
- PARK MIEJSKI RÓŻANKA w Szczecinie,
- PARK MIEJSKI - KASPROWICZA - Szczecin i JASNE BŁONIA - Szczecin,
- DZIELNICA WESTEND - obecnie zachodnia część Centrum Szczecina,
- DZIELNICA BRAUNSFELDE - obecnie Pogodno - Szczecin,
- TEREN BYŁEGO ZAKŁADU BETHANIEN (1866-1945) w Szczecinie,
- PARK MIEJSKI RÓŻANKA w Szczecinie,
- PARK MIEJSKI - KASPROWICZA - Szczecin i JASNE BŁONIA - Szczecin,
- DZIELNICA WESTEND - obecnie zachodnia część Centrum Szczecina,
- DZIELNICA BRAUNSFELDE - obecnie Pogodno - Szczecin,
Stowarzyszenie Nasze Wycieczki w 2008 roku opracowało pierwszą trasę tematyczną po Szczecinie - ŚLADAMI QUISTORPÓW. Plac Jakuba Wujka - była dzielnica New Westend - to 4 punkt na tej trasie.
Komentarze